door Jan Johan ten Have
WESTERWOLDE – Er liggen plannen voor zonneparken op diverse plaatsen in Westerwolde. In Harpel is het eerste park zelfs al bijna klaar. Maar van wie zijn die parken? En wat gebeurt er met de stroom? De nieuwe energiecoöperatie Stroom Uit Westerwolde (Stuw) wil een aanzienlijk deel van de opgewekte elektriciteit betaalbaar beschikbaar maken voor inwoners van de gemeenten Westerwolde en Stadskanaal. En daarnaast maakt Stuw zich sterk voor ecologische inpassing in het landschap van de zonneparken. “Zo min mogelijk zicht op de panelen en versterking van flora en fauna”, licht Stuw-secretaris Willem Hoftijzer toe. De ambitie is dat volgend jaar de eerste klanten van de coöperatie stroom uit Westerwolde geleverd krijgen.
Van Ter Apel, Harpel en Weenderveld tot Bellingwolde en Oudeschans verspreid over Westerwolde zijn diverse initiatieven voor de aanleg van zonneparken. Stuw zet zich ervoor in dat duurzame stroom uit Westerwolde en de winsten daarvan ten goede komt aan de Westerwolders. Hoftijzer: “Lokaal geproduceerd, lokaal geprofiteerd, dat maakt het duurzame karakter van zonne-energie nog groter. Zeker als in de toekomst technische innovaties lokale opslagcapaciteit haalbaar maken.” Ook wil Stuw erop toezien dat – over enkele tientallen jaren – de contractuele afspraken betreffende het opruimen van verouderde zonneparken worden nagekomen en de grond waarop ze staan schoon wordt opgeleverd voor landbouw of natuur.
Eigen regio
Het bestuur van Stuw wil dat de stroom ten goede komt aan de eigen regio. “Wij zetten in op lage inkoopkosten van lokaal opgewekt stroom. En als coöperatie zonder winstoogmerk willen wij de stroom goedkoop beschikbaar maken voor onze leden. Het geld dat er wordt verdiend, gaat Stuw gebruiken voor lokale duurzame investeringen. Zo ligt er het Duizend Daken Plan: financieel stimuleren van de aanleg van zonnepanelen op duizend daken in beide gemeenten. Hoftijzer: “Want ook het beschikbare dakoppervlak is hard nodig om in de toekomst aan duurzame energiedoelen te kunnen voldoen.” Andere mogelijke investeringen zijn bijvoorbeeld laadpalen voor elektrische auto’s en isolatiesubsidies voor woningen in de regio.
Alle inwoners van de gemeenten Westerwolde en Stadskanaal kunnen zich aansluiten”, zegt voorzitter Fer Schipper. “In het Klimaatakkoord van kabinet Rutte staat de ambitie dat maximaal vijftig procent van het eigendom van zowel de zonneparken als de elektriciteit in handen kan komen van regionale partijen.” Samen met Hoftijzer en de bestuursleden Jan Willem Kok en Stephen de Boer wil hij deze ambitie in Westerwolde vorm geven: “Let wel, geen enkele initiatiefnemer van een zonnepark is verplicht om zich bij ons aan te sluiten. Ons idee is dat je als regio de handen ineen moet slaan, collectief sta je sterker. Bovendien gaat het om energiebeleid op nationaal en Europees niveau. Dat vergt kennis en voor kleine, zelfstandige partijen is het lastig omdat de regelgeving en het beleid complex is. Je moet qua inhoudelijke kennis wel je mannetje staan om met grote investeerders als Powerfield aan tafel te gaan. Daarom ook willen we nauwe samenwerking met andere coöperaties en dorpsbelangen in onze regio gaan organiseren. Samen zijn we sterk, kunnen we professionaliseren en vinden we bovendien niet telkens apart opnieuw het wiel uit. Wij vinden het belangrijk dat niet alle eigendomsrechten bij bijvoorbeeld Chinese investeerders komen te liggen. Complete afhankelijkheid van buitenlandse geldschieters zonder persoonlijke betrokkenheid lijkt ons geen goede zaak.”
Natuur versterken
Het lijkt bijna onmogelijk, maar Stuw wil dat de aan te leggen zonneparken Westerwolde ecologisch versterken. Ze moeten flora en fauna een impuls geven. Kan dat? “Jazeker”, zegt Schipper. “Je moet ervoor zorgen dat licht, lucht en water de grond kunnen bereiken door voldoende open ruimtes tussen de panelen. Dan ontstaat er volop plantengroei en is er schuilruimte voor dieren. Zo zou de patrijs hier bijvoorbeeld heel goed kunnen gedijen.”
Landschappelijke inpassing kan onder meer door naar de historie en ontstaansgeschiedenis van de regio te kijken. Schipper noemt een voorbeeld: “Het Weenderveld was voor de werkverschaffing in de jaren dertig een gefragmenteerd, natuurlijk landschap met onder meer jeneverbesstruiken. De opzet van een zonnepark zou qua uitstraling kunnen teruggrijpen op de situatie van een eeuw geleden. Het liefst zien we dat de zonneparken door de natuur er omheen nauwelijks zichtbaar zijn. Maar dan wel zo, dat de panelen voldoende zonlicht opvangen. Je zou er wandel- en fietspaden kunnen aanleggen, dan krijgen de zonneparken zelfs een recreatief karakter.”
Hoftijzer: “Duurzame energie is een must voor de toekomst. Daaraan willen wij bijdragen. En als je het dan met elkaar ook nog eens financieel aantrekkelijk kunt maken voor de inwoners van de regio en bovendien de natuur ermee kunt verrijken, dan is het volgens ons een win-win-win-situatie.”