door Jan Johan ten Have
TER APEL – Ze leven eenvoudig en zelfvoorzienend. Een eigen huis met hypotheek willen ze niet en torenhoge ambities zijn hen vreemd. Het zijn mensen die zich niet erg prettig voelen in een samenleving voortgedreven door commercie, verplichtingen en verwachtingen. Liever leven ze in het hier en nu, duurzaam en dichtbij de natuur. In Ter Apel krijgen deze mensen de kans om het leven te leven zoals zij dat graag willen. Hier verrijst de komende jaren op het voormalige fabrieksterrein van Avebe Ecodorp Noordeland. “We gaan er echt iets moois van maken”, vertelt Susan Goslinga uit Bourtange, een van de initiatiefnemers.
Veel beoogde bewoners van Ecodorp Noordeland willen een leven vrij van maatschappelijke en financiële druk. Verplichtingen zijn er weinig, opvattingen verschillen en is ruimte voor allerhande levensovertuigingen. Wie er wil gaan wonen, moet de missie en visie van het Ecodorp delen (zie kader). En zich minimaal anderhalve dag per week in te zetten voor de collectieve voorzieningen in het Ecodorp.
Talenten inzetten
“Persoonlijk geloof ik niet zo in het concept ‘eigendom’, ik ga zelf liever uit van delen met elkaar, er is genoeg voor iedereen”, zegt Susan. “Vergis je niet, het is meer dan goedkoop leven met lekker veel vrije tijd. Je moet wel je talenten inzetten. Want in zo’n zelfvoorzienend ecodorp leef en werk je met elkaar en voor elkaar. Zorg voor elkaar, samen kun je meer. Je hebt geen eigen huis en ook geen aansluiting op riool, gas en zo mogelijk ook elektriciteit. Zelfvoorzienend zijn, is het devies. In plaats daarvan zijn er diverse collectieve voorzieningen, waar je je met elkaar voor inzet. Ook is het de bedoeling dat er kleinschalige bedrijvigheid ontstaat, die past binnen de kaders van de missie en visie. Wat exact, weten we nog niet. Dit hangt af van de mensen die hier komen wonen. Iedereen is vrij om eigen inspiratie in te brengen. ”
Veiligheid voorop
De acht initiatiefnemers, vele vrijwilligers en ook inmiddels enkele nieuwe leden werken er momenteel volop aan de realisatie van het Ecodorp, waar naar verwachting in de loop van volgend jaar de eerste zelfgebouwde huisjes en tinyhouses verrijzen. Inmiddels hebben zich ook drie gezinnen uit het westen van Nederland aangemeld. “We trekken mensen uit heel Nederland aan, daar zijn we erg blij mee”, zegt Susan. Niemand krijgt er een huis in eigendom, die blijven alle eigendom van de coöperatie Noordeland.
De bebouwing vindt met name plaats op het achterste deel van het terrein, het voorste deel met de voormalige fabrieksgebouwen wordt gebruikt voor de collectieve en publieke voorzieningen. “Onze eerste uitdaging is echter om het terrein – dat al dertig jaar in onbruik is – veilig te maken. Bij alles wat we doen, staat veiligheid voorop. Zo moet het asbest op de oude fabrieksgebouwen worden verwijderd. Dat is een kostbare operatie en daarvoor ontbreken de middelen. Dat vergt dus nog wel een stuk creativiteit, maar we hebben er alle vertrouwen in dat we dit voor elkaar krijgen. Mensen die hiervoor ideeën hebben of willen meehelpen, zijn zeer welkom.”
Open voor publiek en samenwerking
Het is de bedoeling dat er onder meer een klein museum komt met aandacht voor de cultuurhistorische waarde van de locatie. Daarnaast verrijzen er een kleine ecologische camping en een theehuis in het voormalig kantoorpand. Ook zet Susan zich in voor de aanleg van een wandelpad over het terrein dat aansluit op het wandelpadennet in het naastgelegen bos. Het hek tussen fabrieksterrein en bos wordt gesloopt, zodat de bewoners gebruik kunnen maken van het bos en wandelaars zo het ecodorp in kunnen lopen. “Van Staatsbosbeheer krijgen we alle medewerking, dat is geweldig”, zegt Susan.
Medewerking, samenwerking en contact met de omliggende omgeving vinden de initiatiefnemers sowieso van groot belang. Daarom vonden er inmiddels twee informatiebijeenkomsten plaats met buurtbewoners en zijn zij meerdere keren uitgenodigd op het terrien. Het plan valt er in goede aarde: de reacties zijn positief en er is geen enkel bezwaar ingediend.
Medewerking van de gemeente
“Ook van de gemeente Westerwolde krijgen we alle medewerking. Natuurlijk, dit ons initiatief sluit mooi aan op Cittaslow. Maar wat wij hier doen valt wel erg buiten de gebruikelijke kaders. Ik kan niet anders dan zeggen dat de gemeente heel creatief met ons meedenkt. Natuurlijk moeten ook wij voldoen aan de wetten en regels die voor iedereen gelden, wij hebben ook geen enkele intentie om ons daaraan te onttrekken.” Inmiddels is het bestemmingsplan aangepast voor de bouw van dertig woningen, de mogelijkheid voor nog eens dertig huisjes ligt nog open. Verder is er nu al een samenwerking met enkele onderwijsinstellingen. Zo voerden leerlingen van RSG Ter Apel op het terrein een project uit en met de hanzehogeschool is er een samenwerking rondom het thema energie. Wat er allemaal nog meer gaat gebeuren, is nog een verrassing, ook voor de initiatiefnemers. Susan: “Juist dat hoort bij onze manier van leven, openstaan voor en ruimte bieden aan nieuwe, creatieve ideeën. Ergens aan beginnen en niet weten waar je uitkomt, dat is leven in het hier en nu.”
Er is de komende jaren ruimte voor zo’n vijftig tot honderd bewoners in
het ecodorp. Kijk voor meer informatie op www.ecodorpnoordeland.nl.
De missie van Ecodorp Noordeland
Ecodorp Noordeland heeft als missie om een vitale leefgemeenschap van 50-100 bewoners te creëren in het Noorden van Nederland. De kernwaarden waar Ecodorp Noordeland voor staat zijn: respectvolle en zorgzame omgang met elkaar en met de aan ons toevertrouwde grond , duurzaamheid, samenwerkend en samenvoorzienend, uitwisselen met de omgeving en geïnteresseerden, oprecht verbinden, hier en nu zijn, transparantie en eigen verantwoordelijkheid.
De visie van Ecodorp Noordeland
We zien een leefgemeenschap voor ons waar we in harmonie leven met elkaar en met de aarde. Een gemeenschap die zelfvoorzienend is en een gezonde, natuurlijke, niet-vervuilende en duurzame leefstijl nastreeft. Een gemeenschap die ruimte geeft aan bewustzijnsgroei en persoonlijke ontplooiing, heling en transformatie. Een gemeenschap die zich bewust is van het grotere geheel waarin alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is. Een plek waar we in liefdevolle verbinding genieten van elkaars kwaliteiten.