‘Waarom zouden we niet gevarieerd eten van eigen bodem?’

 

door Jan Johan ten Have

 

SELLINGEN – Ze verkocht inmiddels 180.00 boeken, haar website trekt gemiddeld 60.000 unieke bezoekers per maand en op haar nieuwsbrief zijn 30.000 mensen geabonneerd. En hoewel ze woont en werkt in Sellingen, is Rineke Dijkinga een relatief onbekende naam in Westerwolde. Haar eigen voedingsmiddelenlijn Puur Rineke! wordt verkocht in 350 natuurwinkels en drogisterijen, verspreid over Nederland. In deze producten – gegarandeerd zonder toegevoegde conserveringsmiddelen, kleurstoffen, suikers en andere additieven- zijn onder meer biologische granen verwerkt van diverse telers uit Westerwolde. Over de reden voor haar nationale populariteit zegt de aimabele Sellingse: “Mensen van nu willen weer weten waar hun eten vandaan komt.”

Slapeloosheid, darmklachten, vermoeidheid en nog veel meer, het zijn allemaal aandoeningen die in veel gevallen onder de noemer ‘welvaartsziekten’ geschaard kunnen worden. Pillen, poeders en voedingssupplementen zijn dan voor velen het antwoord.

‘De beste dokter staat in de keuken’

Volgens Rineke zouden mensen daarentegen het antwoord ook moeten zoeken in voeding en leefstijl: puur, uitgebalanceerd en gevarieerd eten met ingrediënten van eigen bodem: “De beste dokter staat in de keuken. Het voedsel van de gemiddelde westerse mens bestaat voor 75% uit soja, maïs, tarwe en melkproducten. Een mens gedijt niet bij zo weinig variatie, daarover zijn al heel wat wetenschappelijke publicaties gedaan, onder meer aan Wageningen University. Ik pleit voor een leven lang gevarieerd eten. Want met gezond oud worden kun je niet jong genoeg beginnen.”

Ei van Columbus

Verwacht bij Rineke niet de zoveelste voedingshype van zoutloos, glutenvrij of koolhydraatarm. De als orthomoleculair geneeskundige opgeleide Dijkinga leeft, werkt, begeleidt en adviseert volgens een even eenvoudig als oeroud principe: gevarieerd en met de seizoenen mee eten: “Eet divers, daar gaat het om. Monocultuur op de akker betekent monocultuur op je bord, eenzijdige voeding is een belangrijke oorzaak van vele klachten en ziektes. Het menselijk lichaam werkt al duizenden, tienduizenden jaren op dezelfde manier. En dan zou die nieuwe voedingshype ineens het ei van Columbus zijn? Dat is toch zeer onwaarschijnlijk? Waarom moet je middenin de winter trostomaten eten die door heel Europa versleept zijn, terwijl de eigen bodem zo veel gezonds en lekkers te bieden heeft. Zelfs in de winter, bijvoorbeeld knollen en peulvruchten.

Bestsellers

Rineke Dijkinga is schrijfster van vijf boeken die onder het motto ‘weten van (h)eerlijk eten’ handelen over gebalanceerd eten, zowel algemeen als toegespitst op darmgezondheid, hormoonhuishouding en lichaamsenergie. Vier van de vijf boeken bevatten recepten met uitvoerige toelichting, de vijfde handelt meer algemeen over over de achtergronden van uitgebalanceerd eten. Al deze boeken werden bestsellers, in totaal verkocht ze 180.000 exemplaren. En dat terwijl Rineke van huis uit geen schrijfster is. Haar roots liggen in de natuurgeneeskunde.

Puur Rineke!

In prachtig gelegen huis in het Sellinger buurtschap Zuidveld, waar Rineke woont met haar echtgenoot Jan, runde zij jarenlang een praktijk in orthomoleculaire geneeskunde. Hierbij worden lichamelijke klachten verminderd of zelfs verholpen door natuurlijke weerstand uit authentieke voedingsstoffen en aanpassingen in leefstijl. Haar praktijk werd steeds succesvoller. De wachtlijsten werden op een gegeven moment dermate lang, dat ze mensen graag op een andere manier wilde helpen. Daarom begon ze met schrijven. Haar boeken werden ware bestsellers en Rineke werd al snel een veelgevraagd spreker: “Ik probeer mijn lezingen zo in te vullen, dat ze voor iedereen relevante informatie bevatten.”

Vier van haar vijf boeken bevatten vele recepten voor een uitgebalanceerd voedingspatroon. “Van de lezers van mijn boeken kreeg ik de feedback dat het soms lastig was om alle ingrediënten voor bepaalde recepten bij elkaar te zoeken. ‘Kun je geen kant-en-klare pakketten met ingrediënten samenstellen?’, vroegen ze mij. Dat ben ik gaan doen onder de naam Puur Rineke! Ook deze lijn nam een vlucht, de producten van Puur Rineke! worden inmiddels landelijk verkocht in zo’n 350 winkels. Inmiddels is de lijn ook uitgebreid met naakt-haverbrood – gebakken door de gespecialiseerde bakkerij Verbeek. Binnenkort komen daar Westerwoldse Krekkers bij. Ook onderzoekt ze samen met Wieringa’s Knappertjes en Hogeschool Van Hall Larenstein of er met de Westerwoldse granen naakte haver, boekweit, quinoa en Texels zeewier een eiwitrijk knappertje ontwikkeld kan worden.

Westerwoldse landbouwproducten

De ingrediënten van Puur Rineke! zijn voor een belangrijk deel graanproducten. De teelt van deze granen vindt waar mogelijk plaats in Westerwolde. Zo komen de naakte haver en boekweit van Harrie Luring uit Onstwedde en Jan Buining uit Ter Apelkanaal, terwijl Harm Sassen uit Onstwedde de teelt van het oorspronkelijk Peruaanse quinoa op zich genomen heeft. En hierbij houdt het niet op. Zo wordt er ook onderzocht of er voor Puur Rineke gewassen geteeld kunnen worden bij ESsentie Westerwolde, een project voor herstel van de teelt van oude Groninger graanrassen met oog voor gezond bodemleven en biodiversiteit in een 75 hectare groot gebied tussen  Wessinghuizen, Veele, Ter Wupping en Höfte, met als hoofdgebied de 45 hectare grote Westeresch  waar het eeuwenoude mozaieklandschap eveneens in oude ere wordt hersteld. De oude graanrassen worden niet enkel gebruikt door Dijkinga, ook de participanten aan de onlangs geopende Graanrepubliek in Bad Nieuweschans zijn nauw bij dit project betrokken.

Westerwoldse economie

Zelf kochten Jan en Rineke onlangs ruim vier hectare landbouwgrond nabij hun woning in Zuidveld. Hier gaan zij zelf aan de slag met het testen van de teelt van nieuwe en oude rassen granen. “Wij zijn natuurlijk geen boeren, maar willen graag vergeten gewassen en granen weer op een natuurinclusieve manier op de kaart krijgen en de teelt van granen van dichtbij leren kennen. De echte ontwikkeling en teelt laten wij graag over aan gespecialiseerde boeren en onderzoeksinstituten zoals Van Hall Larenstein”, vertelt ze. “Feit is dat de relatief arme gronden van Westerwolde zich uitstekend lenen voor diverse gewassen. Je eigen streekproduct op kleine schaal verkopen in eigen dorp is mooi. Echter, wij beschikken via Puur Rineke inmiddels over een landelijk verkoopkanaal. Deze kunnen wij gebruiken voor de afzet van producten gemaakt van Westerwoldse grondstoffen door heel Nederland. Dat kan de lokale economie een flinke duw in de rug geven.

Cittaslow

Deze ontwikkeling is volledig in lijn met Cittaslow. Vanuit deze gedachte is Rineke sinds afgelopen zomer ook pachter van De Noordmee in Sellingen. Dit informatiecentrum van Staatsbosbeheer (SBB) wil zij – samen met de gemeente Westerwolde, zorgorganisatie Cosis en SBB – ontwikkelen tot een Cittaslow-centrum, waar dit gedachtegoed verder wordt uitgedragen. Rineke: “Graag zou ik minder vaak reizen om lezingen te geven en vaker groepen ontvangen in De Noordmee. Dan kunnen we bijvoorbeeld met elkaar op pad gaan waarbij onze gasten met eigen ogen zien hoe de Westerwolde granen worden verbouwd, koeien worden gehouden en lokale bieren worden gebrouwen.

Westerwolde Foodfestival

Om al het goede van Westerwolde in de schijnwerpers te zetten, nam Rineke het voortouw voor het Cittaslow Voedfestival Westerwolde, dat zij samen met de gemeente Westerwolde en Borger Odoorn organiseerde. Hier was te proeven, voelen, zien en beleven wat Westerwolde zoal te bieden heeft op het gebied van duurzaam voedsel. Zo’n tweeënhalf duizend mensen bezochten het foodfestival, wat een doorslaand succes betekende.

Verwerking

Als het aan Rineke ligt is dit de opmaat naar sterke groei van lokale teelt, productie, verwerking en consumptie van voedsel: “Opnieuw op gang brengen van de lokale, duurzame voedselketen zou de Noordelijke economie zou een enorme impuls geven. Productie gebeurt hier al op steeds grotere schaal, de volgende ambitie is om ook lokale verwerking op gang te brengen. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, omdat het produceren van voedingsmiddelen in veel gevallen doordachte specialisaties zijn, die per product aanzienlijke investeringen vergen. Je kunt niet zomaar even een stuk of dertig producten zelf gaan maken. Gelukkig zijn er initiatieven zoals De Graanrepubliek in Bad Nieuweschans, waar graanproducten uit Noord-Nederland worden verwerkt door onder meer een mouterij, brouwerij, mosterdmaker, bakkerij, distilleerderij en horecabedrijf. Dat is een prachtig initiatief.  Om zoiets ooit ook te realiseren met alle producten van Puur Rineke, ja dat is wel onze droom.”